Türkiye, dünyanın en kuzeyinde yer alan ve Norveç’e bağlı Svalbard Takımadaları’nda ekonomik ve bilimsel faaliyetler yürütme hakkını kazandı. 7 Mart 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile Türkiye, Spitsbergen Antlaşması’na taraf oldu. Bu anlaşma, Türk vatandaşlarına Svalbard’da mülk edinme, ikamet etme, ticaret yapma, madencilik, balıkçılık ve denizcilik faaliyetlerine katılma gibi geniş haklar tanıyor.
1920’de Paris’te imzalanan ve 1925’ten bu yana yürürlükte olan Spitsbergen Antlaşması, Norveç’in Svalbard üzerindeki egemenliğini tanırken, anlaşmaya taraf ülkelerin vatandaşlarına eşit ekonomik ve akademik haklar sağlıyor. Böylece Türk vatandaşları da dünyanın en kuzeyindeki yerleşim yerlerinden biri olan Svalbard’da yaşayabilecek ve çalışabilecek.
Bilim ve Ekonomi İçin Yeni Fırsatlar
Türkiye’nin anlaşmaya katılması, yalnızca vatandaşların bölgeye yerleşmesine değil, aynı zamanda bilimsel araştırma ve ekonomik faaliyetlerin genişlemesine de olanak tanıyacak. Türk bilim insanları, Svalbard’da kurulacak araştırma merkezlerinde Arktik iklimi, deniz ekosistemleri ve kutup biyolojisi üzerine çalışmalar yapabilecek. Ayrıca Türk öğrenciler, bölgede faaliyet gösteren Svalbard Üniversite Merkezi’nde eğitim alarak uluslararası akademik çalışmalara katılma fırsatı yakalayacak.
Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, Türkiye’nin Arktik bölgesinde daha aktif bir rol oynamayı hedeflediğini ve Arktik Konseyi’ne gözlemci üye olma hedefini koruduğunu belirtti. Son yıllarda Türkiye, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nin öncülüğünde Arktik bölgesinde bilimsel araştırmalarını artırmış ve Svalbard çevresinde çeşitli denizcilik ve ekolojik incelemeler gerçekleştirmişti.
