Bilim insanları, 2023 yılında insan etkilerinden kaynaklanan iklim değişikliğinin Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Adası'ndaki orman yangınlarının şiddetini artırdığını belirtti. Yapılan araştırmalar, iklim değişikliğinin buralardaki hava koşullarını etkileyerek, yangınlara zemin hazırladığını ortaya koydu. Yangınların etkili olduğu bölgelerde, hava koşullarının daha da sertleşmesi, yangınların şiddetini artıran önemli bir faktör olarak kabul ediliyor. Bilim insanları, iklim değişikliği ile orman yangınları arasındaki bağlantıyı değerlendirdi.
İklim Değişikliğinin Yangınlara Etkisi
İngiltere, Türkiye, Yunanistan, Hollanda ve ABD’den bilim insanlarının oluşturduğu World Weather Attribution (WWA) grubu, iklim değişikliğinin orman yangınları üzerindeki etkilerini inceledi. 28 araştırmacının katıldığı bu çalışma, Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Adası’ndaki yangınları mercek altına aldı. Araştırmacılar, iklim değişikliğinin bu bölgelerdeki hava koşullarını etkileyerek yangınların ortaya çıkmasına olanak tanıdığı sonucuna varmışlardır. Yangınlar öncesinde yaşanan hava şartlarındaki değişiklikler, yangınların kuvvetini artıran olumsuz bir zemin oluşturuyor. Yapılan analiz, iklim değişikliğinin yangınların öncesinde yaşanan kuraklık dönemlerini daha da uzattığını ve bu durumun yangınların çıkmasını kolaylaştırdığını göstermektedir.
Kuraklık ve Yangın Öngörüleri
Son yıllarda bölgedeki kış yağışlarının yaklaşık yüzde 14 oranında azaldığı kaydedilmektedir. Bu durum, yaz aylarında daha kuru hava koşullarının hüküm sürmesine sebep olmaktadır. Bilim insanları, bu durumu uzun süre araştırmış ve bitkilerin hangi koşullar altında daha kolay tutuşabileceğini analiz etmiştir. İncelemelerde, bölgedeki su buharı yoğunluğunun arttığını ve bunun yangına zemin hazırlayıcı bir faktör haline geldiğini tespit etmişlerdir. Ayrıca, yüksek buharlaşma koşullarının bir hafta boyunca yaşanma olasılığının 10 kat arttığı ve şiddetinin ise yüzde 18 oranında artış gösterdiği belirtilmiştir. Bu durum, orman yangınlarının daha sık ve şiddetli olacağı yönünde bir uyarı niteliği taşımaktadır.
Şiddetli Yangın Koşulları ve Tahliyeler
Bu yıl yaşanan ölümcül yangınlar sonucunda, belirtilen ülkelerde 80 binden fazla insanın tahliye edildiği bildirilmektedir. Uzmanlar, bu yangının kontrol edilemez şekilde yayılmasına neden olan üç günlük sıcak, kuru ve rüzgarlı hava koşullarının iklim değişikliği etkisiyle 10 kat daha olası hale geldiğini vurgulamaktadır. İklim değişikliği, bu tür koşulların daha çok yaşanmasına neden olurken, yangınların da yüzde 22 oranında daha şiddetli hale gelmesine yol açmıştır. Bu durum, afet yönetiminde daha iyi hazırlık yapılması gerektiğini göstermektedir.
Gelecekten Beklentiler
Bilim insanları, iklim değişikliği olmasaydık, benzer doğal olayların 100 yılda bir ortaya çıkma ihtimalinin bulunduğunu ifade ediyor. Fakat, küresel sıcaklık artışının sanayi öncesi dönem ortalaması ile karşılaştırıldığında 1.3 derece yükseldiği bu dönemde, bu tür olayların yaklaşık 20 yılda bir yaşanması bekleniyor. İklim değişikliğinin hızlanması, orman yangınlarına dair olumsuz senaryoların gerçeğe dönüşme olasılığını artırmaktadır. Gelecek yıllarda bu durumun nasıl gelişeceği konusunda araştırmalar sürmektedir; ancak iklim değişikliği ve yangınlar arasındaki bağlantının daha iyi anlaşılması gerekmektedir.
