Yüksek vergi yükü, artan üretim maliyetleri ve değişen tüketim alışkanlıkları, Türkiye’nin geleneksel içkisi rakının satışlarını olumsuz etkiledi. Son yıllarda hızla yükselen Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV), rakının tüketiminde düşüşe yol açarken, viski ve cin gibi alternatif içkilerin satışlarında ciddi artış gözlemlendi.
Rakının Tahtı Sarsıldı
Türkiye’de rakı tüketimi, vergi artışları ve yükselen hammadde maliyetleri nedeniyle 2024 yılında 39 milyon 832 bin litreye gerileyerek 9 yıl önceki seviyesine döndü. Tarım ve Orman Bakanlığı Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı verilerine göre, 2011 yılında 48.8 milyon litre ile zirve yapan rakı satışları, 2015’te 39 milyon litreye kadar düşmüştü. 2023 yılında ise 41.8 milyon litre olan rakı satışları, 2024’te yüzde 4.7’lik bir kayıpla 2 milyon litre azaldı.
Son düzenlemelerle birlikte, 1 litre rakıdan alınan toplam ÖTV ve KDV tutarı 600 TL’yi aştı. 2019 yılında 140 TL olan 70’lik rakının fiyatı, 2025’in başında yüzde 578 oranında artarak 950 TL seviyesine ulaştı. Viski ve rakı fiyatlarının neredeyse eşitlenmesi, tüketicilerin tercihlerinde değişiklik yaratırken, özellikle viski satışlarında büyük bir artış yaşandı.
Viski ve Cin Popülerliğini Artırıyor
Vergi yüküne rağmen fiyat avantajını koruyan viski, son yıllarda giderek daha fazla tercih edilmeye başladı. 2019 yılında 13.6 milyon litre olan viski satışları, 2023’te 28.6 milyon litreye yükselmişti. 2024 yılı itibarıyla ise yüzde 21.3’lük bir artışla 34.7 milyon litreye ulaştı. Böylece son 4 yılda viski tüketiminde yüzde 155’lik bir artış gerçekleşti.
Özellikle kokteyl kültürünün yaygınlaşmasıyla birlikte cin satışlarında da dikkat çekici bir yükseliş yaşandı. 2020 yılında sadece 2 milyon litre olan cin satışı, 2024 itibarıyla yüzde 295 artarak 7.9 milyon litreye ulaştı. Votka satışları ise son üç yıldır 18 milyon litre seviyesinde sabit kaldı. Şarap tüketimi de hafif bir artış göstererek 68.8 milyon litreden 69.3 milyon litreye çıktı.
