TCMB (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası) tarafından açıklanan verilere göre, Eylül ayında Türkiye'nin cari işlemler hesabında 1.112 milyon ABD doları tutarında bir fazla kaydedildi. Ancak, altın ve enerji dışındaki cari işlemler hesabı, 6.803 milyon ABD doları fazla vererek dikkatleri üzerine çekti. Öte yandan, ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı 5 milyar 356 milyon ABD doları olarak gerçekleşti. Doğrudan yatırımlarla ilgili olarak, 162 milyon dolar seviyesinde bir çıkış söz konusu oldu.
Cari İşlemler Hesabında Değişiklikler
Eylül ayında, Türkiye’nin cari işlemler hesabındaki gelişmeler değerlendirildiğinde, yıllıklandırılmış verilere göre cari açığın yaklaşık 20,1 milyar ABD doları seviyesine ulaştığı görülüyor. Bunun yanında, ödemeler dengesi kapsamında tanımlanan dış ticaret açığı ise 64,8 milyar ABD doları olarak kaydedildi. Yıllık veriler, Türkiye'nin dış ticaret dengesindeki derinleşmenin ve cari açığın sürdüğünü gösteriyor. Altın ve enerji dışı cari işlemler, dış ticaretin izlediği seyri yansıtırken, artan dış ticaret açığı uzun vadeli sürdürülebilirlik açısından endişe yaratıyor.
Hizmetler Dengesi ve Gelir Kalemleri
Verilerde hizmetler dengesi dikkat çekici bir performans sergileyerek, 62,6 milyar ABD doları fazla verdi. Bu kalem altında taşımacılık ve seyahat hizmetleri önemli bir rol oynadı; taşımacılıktan elde edilen net gelir 2.269 milyon ABD doları, seyahat kaleminden gelen net gelir ise 6.259 milyon ABD doları seviyesinde oldu. Bunun yanı sıra, birincil ve ikincil gelir dengesi sırasıyla 17,6 milyar ABD doları ve 308 milyon ABD doları açık vererek, hizmetler dengesi üzerindeki olumlu etkiyi sınırladı. Türkiye'nin turizm ve taşımacılık gibi hizmet sektörlerinde sağlanan bu fazlalık, genel cari işlem dengesine önemli katkıda bulundu.
Doğrudan Yatırımlar ve Rezerv Durumu
Yurt dışı yerleşiklerin Türkiye'ye yaptığı toplam doğrudan yatırımlar Eylül ayında 722 milyon ABD doları artış gösterirken, yurt içi yerleşiklerin yurt dışındaki yatırımları ise 884 milyon ABD doları artış kaydetti. Gayrimenkul yatırımları açısından incelendiğinde, yurt içi yatırımcılarının 211 milyon ABD doları tutarında gayrimenkul alımı gerçekleştirdiği, yurt dışı yerleşiklerin ise Türkiye’de 180 milyon ABD doları net gayrimenkul alımı yaptığı kayıtlara geçti. Ayrıca, TCMB'nin döviz cinsinden net rezervlerinde Eylül ayında 6,8 milyar ABD doları azalış oldu ve doğrudan yatırımlarla ilgili net çıkışlar 162 milyon dolar olarak kaydedildi.
Portföy Yatırımları ve Yurt Dışı Borçlanmalar
Eylül ayında portföy yatırımları alanında 1.152 milyon ABD doları tutarında net bir giriş gerçekleşti. Yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 322 milyon ABD doları net satış yaparken, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 554 milyon ABD doları net alış gerçekleştirdi. Yurt dışındaki tahvil ihraçlarında, bankalar, Genel Hükümet ve diğer sektörlerden gelen net alımlar sırasıyla 1.336 milyon ABD doları, 1.726 milyon ABD doları ve 865 milyon ABD doları seviyelerinde oldu. Ayrıca, yurt dışından kredi kullanımlarında, bankalar ve Genel Hükümet net geri ödeme yaparken diğer sektörlerde 842 milyon ABD doları net kullanım gerçekleşti. Bu veriler, portföy yatırımları ve dış borçlanma dinamiklerinin değişkenliğini gözler önüne seriyor.
Sonuçlar ve Piyasa Yorumları
Sonuç olarak, Türkiye’nin Eylül ayına dair cari işlemler hesap verileri, ekonominin dış ticaret dengesindeki zorlukları ve oranların dikkate değer bir ölçekte devam ettiğini gösteriyor. Yurt dışı yatırımlardaki artışlar ve hizmetler dengesindeki fazla, kısa vadede olumlu görünse de, cari açık ve dış ticaret açığındaki derinleşme, uzun vadede dikkatle izlenmesi gereken bir konu. Borsa, günün başında yükselişle başladığı için piyasalardaki iyimser havayı idame ettiriyor. Ekonomik verilerin etkileşimi, Türkiye’nin finansal istikrarı için büyük önem taşımakta.
