Sosyal medyada derinlemesine zaman geçiren gençlerde, ‘Beyin çürümesi' (Brainrot) adı verilen zihinsel yorgunluğa dair yeni bir sorun ortaya çıkıyor. Bu durum, dikkat dağınıklığı, dalgınlık ve zihinsel yorgunluk gibi olumsuz davranışların artmasıyla kendini gösteriyor. Sürekli ekran karşısında geçirilen zaman, bireylerin düşünme, odaklanma ve üretkenlik gibi beyin işlevlerini olumsuz etkiliyor.
Türk Gençliği Üzerinde Önemli Bir Araştırma
Necmettin Erbakan Üniversitesi'nden Prof. Dr. Ercan Yılmaz ve uzman eğitmen Abdullah Aktürk, Türkiye'deki farklı üniversitelerde ve ortaöğretim kurumlarında eğitim alan 1,614 genç üzerinde kapsamlı bir araştırma gerçekleştirdi. Bu araştırma, gençlerin sosyal medya kullanım alışkanlıkları ve beyin çürümesi belirtileri arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı hedefliyor. Yılmaz, araştırmanın bulgularını DHA ile paylaşarak, gençlerin yüzde 10'unun beyin çürümesi belirtileri gösterdiğini, bu gruptan yüzde 2'sinin ise yüksek düzeyde belirtiler sergilediğini belirtti. Ayrıca, gençlerin büyük çoğunluğunun ilk akıllı telefonlarını 12 ile 14 yaş arasında edindiğini ve ilk sosyal medya hesaplarını bu yaş aralığında açtığını ortaya koydu. Akıllı telefona sahip olma yaşı azaldıkça beyin çürümesi belirtilerinin de arttığı gözlemlendi.
İnternet Paketi ve Kullanım Etkisi
Çalışma sırasında, gençlerin kullandığı internet paketlerinin boyutunun da beyin çürümesi üzerinde önemli bir etkisi olduğu tespit edildi. Prof. Dr. Yılmaz, gençlerin yaklaşık yüzde 55’inin 15 gigabaytlık internet paketi kullandığını ve internet paketi büyüklüğü arttıkça beyin çürümesi belirtilerinin de yükseldiğini vurguladı. Bunun yanı sıra, kadın gençlerin erkeklerden daha fazla beyin çürümesi belirtileri sergilediği ortaya çıktı. Meslek lisesinde okuyan gençlerin ise diğer okul türlerine göre daha az beyin çürümesi gösterdiği kaydedildi. Yılmaz, gençlerin aktif bir meşgale içerisinde olduklarında sosyal medya kullanımlarının azaldığını ve bunun da olumsuz etkilerden korunmalarına katkı sağladığını ifade etti.
Sosyal Medya Kullanımının Sonuçları
Özellikle TikTok, gençlerin yoğun olarak kullandığı sosyal medya uygulamaları arasında en fazla olumsuz etkiyi yaratan platform olarak öne çıkıyor. Prof. Dr. Yılmaz, TikTok'u yoğun olarak kullanan gençlerin beyin çürümeleri belirtilerinin daha fazla olduğunu belirtti. Ayrıca, sosyal medya uygulamalarının özellikle uyku öncesi dönemde kullanılması durumunda, beyin çürümesi belirtilerinin daha da arttığına dikkat çekti. Uzmanlar, bu durumun gençler üzerindeki zihinsel yorgunluğu artırdığını ve yazılı araştırmalarda ortaya çıkan bu tür etkilerin ciddiyetle ele alınması gerektiğini tavsiye ediyor.
Gençler İçin Öneriler ve Önlemler
Uzman eğitmen Abdullah Aktürk, gençlerin sosyal medya kullanım sürelerini düzenlemek amacıyla bazı önerilerde bulundu. Araştırmanın sonuçlarına dayanarak, gençlerin sık kullandığı sosyal medya uygulamalarını telefonlarından silip, bilgisayar üzerinden daha kontrollü bir kullanım gerçekleştirebileceğini belirtti. Ayrıca, ekran renklerini sıkıcı hale getirmenin ve ev içerisinde yasaklı alanlar belirlemenin sosyal medya kullanımını azaltma konusunda etkili olabileceğini vurguladı. Gençlerin yatmadan önce telefonları ile sosyal medya kullanımlarını sınırlamaları gerektiğini ifade eden Aktürk, bu tür kuralların gençlerin ruh sağlığı üzerinde olumlu etkiler sağlayabileceğini sözlerine ekledi.
